Het wordt steeds drukker op zee. Windmolenparken verrijzen in hoog tempo, er worden grondstoffen gewonnen en de scheepvaart neemt toe. Ondertussen raakt de zee gevuld met geluid. Vaak onhoorbaar voor mensen, maar wél storend voor de miljoenen organismen die leven op sonar, trilling en resonantie. Het lijdt geen twijfel dat al dat lawaai zijn sporen nalaat: onderzoek toont effecten op oriëntatie, voortplanting en overleving.
LEES MEER LEES MEER
De bruinvis (phocoena phocoena) kwam vroeger veel voor langs de Nederlandse kust, maar is inmiddels zeldzaam. Onderwaterlawaai is waarschijnlijk een van de oorzaken. Als sonar-afhankelijke dieren zijn bruinvissen extreem gevoelig voor geluid: het verstoort hun communicatie, jaaggedrag en leefgebied.
Bij StilleSee staat de bruinvis symbool voor een stille en gezonde zee. Zijn terugkeer zou betekenen dat de hele voedselketen — van plankton tot bruinvis — weer in balans is.
Bellenschermen, muren van luchtbellen die geluid onder water dempen, worden al gebruikt bij de aanleg van windparken. Maar of ze ook buiten die context effectief zijn, is nog onzeker. StilleSee wil kijken of deze techniek ook op andere manieren kan bijdragen aan een stillere zee.
Het onderzoek begint bij de basis van de voedselketen: plankton. Als op dit niveau meetbare effecten optreden, kan stap voor stap worden opgeschaald richting vis en uiteindelijk de bruinvis.
Rottumeroord biedt de ideale omstandigheden voor dit onderzoek. Door zijn ligging aan de rand van het Werelderfgoed Waddenzee, tussen ecologische kwetsbaarheid en maritieme drukte, is het een plek waar stilte betekenis krijgt. Met gecontroleerde toegang, ruimte voor tijdelijke installaties en monitoring, kan hier getest worden wat elders niet mogelijk is.
Naast de experimenten met bellenschermen verkent StilleSee ook andere manieren om het onderwatergeluid terug te dringen. Denk aan het verleggen van vaarroutes, snelheidsbeperkingen voor schepen of het instellen van tijdelijke rustzones tijdens kwetsbare periodes zoals de bronst- en geboortetijd. Door deze maatregelen in samenhang te testen, ontstaat een breder beeld van wat écht helpt om het leefgebied van soorten als de bruinvis te herstellen.
Heb je een goed idee? Zin om met ons mee te denken?